Actualisatie

 
Jeugdhulp   € 5.300.000 N
Er is sprake van een oplopend tekort in de begroting voor Jeugdhulp. In eerste kwartaal 2023 zien we een stijging in kosten van bijna 25% ten opzichte van het derde kwartaal 2022. Dit wordt met name veroorzaakt door:

• Prijsstijgingen (onder andere loonkosten) ad € 0,4 miljoen (4,9% ten opzichte van index Ede van 3,6%);
• Stijging uitgaven individuele begeleiding/behandeling Jeugdhulp ad € 2,2 miljoen;
• Stijging uitgaven GGZ ambulant ad € 1,6 miljoen;
• Stijging uitgaven specialistische jeugdhulp (landelijke transitiearrangement) ad € 0,5 miljoen;
• Stijging overige uitgaven (residentieel, groep, etc.) ad € 0,6 miljoen.

Verklaring kostenstijging:

• In Ede zien we het aantal cliënten begeleiding stijgen met 6%. Met name bij de GGZ zien we een forse stijging, terwijl dit in regiogemeenten relatief stabiel blijft. Dit kan te maken hebben met het wegwerken van de wachtlijsten bij ons toegangsteam, maar ook zie je de toewijzingen via onze SOJ-ers toenemen (specialistische ondersteuners jeugd die namens de gemeente consult voeren bij huisartsen).
• Het aantal jeugdigen in een residentiële voorziening lijkt stabiel te worden in Ede. De kostenstijgingen komen voort uit stijging van de intensiteit van de groepen waar de jeugdige verblijven.
• In Ede nemen de uitgaven voor behandeling sterk toe. Hierin zien we vooral een toename in intensiteit van zorg, waarbij het aantal uren behandeling per jeugdige sterk toeneemt, terwijl het aantal unieke jeugdigen zelfs daalt.

Het meerjarige effect Jeugdhulp is opgenomen in hoofdstuk 3 van deze begroting.

Valleihopper   € 500.000 V
Net als de laatste twee jaar laat ook 2023 een ruim voordeel zien op het vraagafhankelijke vervoer. Het aantal ritten is nog altijd niet op het oude niveau. Het is wel de verwachting dat dit de komende jaren uiteindelijk weer zal toenemen. Vooralsnog levert dit volumevoordeel in 2023 een voordeel van € 0,5 miljoen op.

Leerlingenvervoer   € 100.000 N
We zien een stijgend aantal leerlingen dat gebruik maakt van het leerlingenvervoer. Dit resulteert in een te verwachten nadeel van € 0,1 miljoen.

Beweging naar de voorkant   € 500.000 V
Voorstel tot resultaatbestemming bij de programmarekening   € 500.000 N
In 2023 zijn diverse initiatieven binnen de beweging naar de voorkant niet (tijdig) opgestart door gebrek aan ambtelijke capaciteit om de uitvoerende partijen opdrachten te geven. In 2024 voorkomen we dit door (deels tijdelijke) capaciteit te bekostigen binnen de beweging naar de voorkant. De structurele budgetten zijn nodig om bestaande activiteiten voort te zetten en nieuwe activiteiten op te starten.

Inburgering en vluchtelingen - huisvestingstaakstelling statushouders   € 114.000 N
Opvang en begeleiding specifieke doelgroepen - onttrekking aan de reserve   € 114.000 V
Sinds medio 2021 heeft de gemeente te maken met een stijging van het aantal statushouders en de hierbij horende huisvestingstaakstelling voor de gemeente. De taakstelling is in 2023 (330 statushouders) verdubbeld ten opzichte van 2022 en laat een verviervoudiging zien ten opzichte van 2020. Om de statushouders een passend inburgeringsaanbod te bieden, de taakstelling van het Rijk te realiseren en de kwetsbaarheid van het team te verminderen wordt extra capaciteit gevraagd. De incidentele en structurele middelen van het Rijk bieden onvoldoende dekking voor de benodigde capaciteit. Voorgesteld wordt de kosten te dekken vanuit de reserve opvang en begeleiding specifieke doelgroepen. Wij stellen u voor incidenteel € 114.000 voor 2023 beschikbaar te stellen en deze te dekken vanuit de reserve opvang en begeleiding specifieke doelgroepen. Het meerjarige effect is opgenomen in hoofdstuk 3 van deze begroting.

Inzet Coördinatie Vrijwilligers Vluchtelingen Ede (CVVE)   € 174.000 N
Opvang en begeleiding specifieke doelgroepen - onttrekking aan de reserve   € 174.000 V
In Nederland ligt de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de opvang en integratie van vluchtelingen voor een heel groot deel bij de gemeenten. Het is belangrijk dat vluchtelingen zodra ze ‘landen’ iets om handen hebben. Nuttige dagbesteding is een voedzame bodem voor een verdere opbouw van bestaan in Nederland. CVVE zorgt voor activiteitenaanbod op de locaties, voor verbinding tussen de bewoners van Ede en vluchtelingen, bieden taalondersteuning aan, zorgen dat vluchtelingen kunnen participeren in de Edese samenleving en brengen vraag en aanbod bij elkaar. Met inzet van CVVE verhogen we de leefbaarheid bij de opvanglocaties, de vluchtelingen ontwikkelingen een sociaal netwerk en zetten eerste stappen in hun integratie. Het meerjarige effect is opgenomen in hoofdstuk 3 van deze begroting.

Thuisondersteuning   € 125.000 V
De realisatie van thuisondersteuning 2023 ligt aardig in lijn met de hiervoor beschikbare budgetten. Wel bestaat er spanning bij de aanbieders op een reële kostprijs vanaf 2024 versus de forse CAO loonontwikkelingen. We volgen daarin de indices van de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) en sluiten niet uit dat hierop nog een nacalculatie gaat plaatsvinden. Tevens gaan we in het licht van de aanbesteding 2025 een extern kostprijsonderzoek uitvoeren. In 2026 wordt het abonnementstarief afgeschaft en wordt het voormalige eigen bijdrage beleid weer voorgesteld. Meer hierover is vermeld in de toelichting op de middelen (3^e W-vraag) in programma 3 Individuele ondersteuning. De wachtlijsten bij thuisondersteuning zijn nog niet opgelost. De genomen maatregelen waaronder het toestaan van werken buiten reguliere werktijden tegen extra vergoeding hebben onvoldoende extra uren opgeleverd. Momenteel wordt, samen met aanbieders, gekeken naar verdere maatregelen. De raad wordt geïnformeerd over de voortgang.

Begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf   € 300.000 V
We blijven sturen op andere ondersteuningsmogelijkheden, minder inzet van specialistische hulp en versterken van de regie. Door passend indiceren en strakke opdrachtverstrekking richting aanbieders kunnen we richting onze inwoners goede begeleiding en ondersteuning blijven bieden tegen afnemende kosten. Het aantal uren begeleiding is met ca 4% gestegen, vooral bij de reguliere begeleiding. De dagbesteding is met ca. 5% gedaald, waarbij de specialistische dagbesteding verder is omgezet naar reguliere dagbesteding. Bovenstaande is in lijn met de doelstellingen vanuit de decentralisatie en transformatie, waarbij dit niet geleid heeft tot een toename van klachten en/of bezwaren.
Bovengenoemd voordeel moet in samenhang bezien worden met onderstaande nadelen bij hulpmiddelen en woonvoorzieningen en het inhuren van een contractmanager Sociaal domein.

Hulpmiddelen en woonvoorzieningen   € 250.000 N
In deze programmabegroting is een knelpunt aangedragen voor hulpmiddelen en woonvoorzieningen vanaf 2025. Voor 2023 en 2024 is voorgesteld het tekort te financieren uit het bovenstaande voordeel bij begeleiding en dagbesteding. De reden om dat vanaf 2025 niet meer te doen ligt in de te realiseren taakstelling (oplopend) van € 4,0 miljoen Vitaal en Gezond in de beweging naar de voorkant versus besparing op de maatwerkvoorzieningen. Het voordeel bij begeleiding wordt daar vanaf 2025 mede voor ingezet.

Inhuur contractmanager Sociaal domein   € 55.000 N
Sinds 2021 is een contractmanager op inhuurbasis gefinancierd. De ontwikkelingen rondom de aanbesteding Wmo en het advies van de ingehuurde contractmanager maken duidelijk dat contractmanagement een vaste plek moest krijgen binnen het sociaal domein. Voor 2023 is er voor € 85.000 ingehuurd. Een deel van de inhuurkosten (€ 30.000) wordt ten laste gebracht van Beschermd wonen. Het resterende deel wordt betrokken bij de incidentele voordelen binnen de Wmo. Voor 2024/2025 is de functie van contractmanager betrokken bij de middelen voor realisatiekracht.

Nationaal Actieplan Dakloosheid “Eerst een thuis”   € 492.000 V
Maatschappelijke Opvang - dotatie aan de reserve   € 492.000 N
Gelijk aan vorig jaar hebben we via de meicirculaire middelen vanuit VWS ontvangen voor het Nationaal Actieplan Dakloosheid op het voorkomen van dakloosheid en het realiseren van woonplekken met passende ondersteuning voor (dreigend) dakloze jongeren en volwassenen. De middelen (samen ca. € 1 miljoen) zijn hiertoe gereserveerd in de reserve Maatschappelijke Opvang. In de eerste helft van 2024 stellen we een gezamenlijk uitvoeringsprogramma op voor beschermd wonen en maatschappelijk opvang. Hierin geven we aan wat we met de middelen voor het Nationaal Actieplan gaan doen. Hierbij wordt dan ook gekeken naar de aanpak van geldzorgen, armoede en schulden, maar ook naar de huisvesting, ondersteuning medeoverheden een woningbouwimpuls en een volkshuisvestingsfonds. Het betreft hier incidentele, maar ook structurele middelen. Het voornemen van het VWS is om in de voorjaarsbesluitvorming van 2024 structureel middelen via de decentralisatie-uitkering Nationaal Actieplan Dakloosheid uit te keren.

Maatschappelijke opvang - noodopvang, renovatie en asielzoekers   € 300.000 N
Maatschappelijke Opvang - onttrekking aan de reserve   € 300.000 V
Maatschappelijk opvang en daarmee ook de reserve staat onder druk vanwege de Covid-problematiek, de algemene economische situatie, maar ook de extra benodigde opvangcapaciteit vanwege de toetreding van de gemeente Veenendaal tot de regio. In 2023 geven we € 1,0 miljoen meer uit dan we beschikbaar hebben vanuit de uitkering. In de begroting hebben we rekening gehouden met een onttrekking van € 0,7 miljoen aan de reserve.De hogere kosten kennen een drietal oorzaken. In de eerste plaats de noodopvang buitenslapers die in het voorjaar eenmalig ondergebracht zijn in het zwembad “De vrije slag” en voor de komende winter structureel op de Stationsweg 109. Incidentele extra kosten zijn voor de renovatie van het sociaal pension van het Leger des Heils.  Tenslotte houden we rekening met de nog te ontvangen aanvraag voor te compenseren kosten voor uitgeprocedeerde asielzoekers over 2022, waarvan de ontvangen uitkering van het rijk gereserveerd staat in de reserve Maatschappelijke Opvang.

Beschermd wonen - ombuigingen extramuralisering   € 350.000 N
Beschermd wonen - onttrekking aan de reserve   € 350.000 V
Naast de verschuiving met het product Begeleiding zijn de nadelige effecten van het uitstellen van de decentralisatie tot en met 2023 gefinancierd uit het Edese aandeel in de reserve beschermd wonen. Totaal betreft dit € 2,5 miljoen en valt daarmee € 0,35 miljoen hoger uit dan de raming, omdat in de eerste plaats de taakstelling 2023 niet kon worden gerealiseerd en daarnaast het invoeren van een reële (lagere) kostprijs nog niet kon worden ingevoerd.
Nog dit najaar volgt een voorstel aan het bestuurlijke overleg van de regio om de (regionale) reserve beschermd wonen grotendeels te verdelen, vooruitlopend op die decentralisatie. Hiermee is ook geborgd dat de regiogemeenten in staat zijn de decentralisatie in hun bedrijfsvoering voor te bereiden.

Beschermd wonen   € 600.000 N
Beschermd wonen - onttrekking aan de reserve   € 600.000 V
Op verschillende posten is gering meer besteed dan de raming. Voor de GGZ-arrangementen is € 0,45 miljoen meer uitgegeven dan begroot. Deze intensivering sluit mooi aan op de gewenste regionale omzetting van intramurale bedden naar de gewenste extramurale arrangementen. Dit proces gaat daarmee sneller dan in de begroting was voorzien.

Beschermd wonen - Pilot Wageningen   € p.m.
De gedecentraliseerde uitvoering beschermd wonen Wageningen vindt al vanaf 2017 plaats via een pilot. Hiertoe ontvangt de gemeente Wageningen een uitvoeringsbudget. De gemeente Wageningen voert de pilot vanaf 2018 uit op basis van "lusten en lasten". Momenteel vindt echter overleg plaats om een aantal geconstateerde omissies in het toegekende budget vanaf 2018 te verrekenen met Wageningen. Verwachting is dat een significant bedrag retour komt naar de regio en daarmee de reserve beschermd wonen. Dit verloopt eveneens via het regionale bestuurlijke overleg. Uit het bestuurlijk overleg met Wageningen eind 2022 volgt nog nader onderzoek door een accountant in dit najaar. De financiële merites worden in 2023 betrokken bij de reserve beschermd wonen.

Domeinoverstijgende samenwerking (DOS)   € p.m
In de loop van 2018 is de pilot ‘Thuis Geven’ van start gegaan. In de pilot is één arrangeur (bij de aanbieder) verantwoordelijk voor het organiseren van het gehele zorgarrangement, over de domeinen heen. In 2021 en 2022 is € 0,8 miljoen ontvangen met een doelstelling van 300 cliënten. De pilot is verlengd naar 2023, maar ondanks dat, zal de doelstelling van 300 clienten niet gehaald worden en ontstaat er een verplichting tot terugbetaling. Om die reden is de uitkering vooralsnog als "vooruitontvangen" verantwoord en daarmee buiten de resultaten gehouden.
Alhoewel we afhankelijk zijn van de regie bij de aanbieder lijkt ook het meedoen aan de pilot voor de cliënt een extra belasting te zijn, waardoor minder gebruik wordt gemaakt aan de mogelijkheid om langer in de Wmo te blijven. De definitieve vaststelling gaat op basis van werkelijk aantal cliënten. Ondanks het beperkt aantal cliënten zijn we overtuigd van het resultaat en willen we gaan uitbreiden.
De pilot is momenteel belegd bij één aanbieder. We gaan verkennen of dit verbreed kan worden naar meerdere aanbieders en alle inwoners, waarbij het ministerie gevraagd wordt de beschikbare resterende middelen van de pilot hiertoe te mogen gebruiken.

Integraal Zorgakkoord (IZA)   € p.m.
In het Integraal Zorgakkoord is elke regio gevraagd om in kaart te brengen wat de belangrijkste opgaven in de regio zijn en vervolgens samen uit te werken wat er nodig is om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg in de regio te borgen. In de Gelderse Vallei werken zeven gemeenten, diverse zorg- en welzijnsorganisaties en zorgverzekeraar Menzis aan een regiobeeld en regioplan 2024-2026. De zorgverzekeraar en gemeente Ede als centrumgemeente hebben de opdracht gekregen de regiobeelden tot stand te brengen en de transformatiemiddelen voor de regio aan te vragen. Voor de regio Gelderse Vallei kan jaarlijks maximaal € 2,4 miljoen worden aangevraagd. De minister verleent de uitkering voor het jaar 2023 ambtshalve uiterlijk 30 september 2023. De aanvraag voor de jaren 2024, 2025 en 2026 wordt in de periode van 15 november 2023 tot en met 31 december 2023 ingediend.

Gemeentelijke en particuliere opvang ontheemden Oekraïne   € p.m.
De uitgaven die worden gedaan voor de gemeentelijke en particuliere opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, worden volledig gecompenseerd door het Rijk middels een specifieke uitkering. Voor het jaar 2023 heeft de gemeente voor de gemeentelijke opvang een bedrag van € 10,5 miljoen aangevraagd. De compensatie voor de gemeentelijke opvang is gebaseerd op een normbedrag van 83 euro per dag per opvangplek en het aantal beschikbare opvangplekken. Voor de particuliere opvang wordt de gemeente gecompenseerd voor de werkelijke kosten van het verstrekte leefgeld en een normbedrag voor de uitvoeringskosten van de particuliere opvang. De compensatie in 2023 bedraagt naar verwachting € 0,7 miljoen. De werkelijke lasten worden verantwoord in de Programmarekening 2023.

Nieuw wijkhuis Ede West (de Kolk)   € 55.000 N
De Kolk en de Ericahorst verhuizen samen naar het nieuwe Wijkhuis Ede West aan de Wulplaan in Ede. Het definitief ontwerp en bijbehorende begroting zal in het najaar van 2023 worden afgerond. Het definitief ontwerp inclusief businesscase en exploitatiesubsidie leggen we ter besluitvorming voor in de Perspectiefnota 2025-2028. Om in 2023 en 2024 voorbereidende werkzaamheden te kunnen uitvoeren, verstrekken we een aanvullend voorbereidingsbudget van € 210.000 incl. BTW waarvan € 55.000 in 2023. Het meerjarige effect is opgenomen in hoofdstuk 3 van deze begroting.

BUIG (Bijstandsbudgetten)   € 500.000 N
In de eerste helft van 2023 is het bijstandsbestand gegroeid. Op 31 december 2022 telde het bestand 1.670 huishoudens en is op 1 juli 2023 gegroeid naar 1.725 huishoudens (groei van 3,3%). Het verwachte tekort, na een tegemoetkoming van het Rijk in de vorm van een vangnetuitkering, bedraagt € 500.000. Het tekort wordt veroorzaakt door:

• De verwachting dat het definitieve bijstandsbudget vanuit het Rijk lager wordt vastgesteld doordat de economie zich beter ontwikkeld dan voorspeld (neerwaartse bijstelling voorlopig bijstandsbudget ad. € 500.000 in mei 2023, bijstandsbudget 2023 wordt eind september vastgesteld).
• Toename instroom door een verhoogde taakstelling van statushouders en versoepeling van de instroom voor jongeren met een registratie doelgroepregister (de vier-weken zoektermijn is op deze groep niet meer van toepassing).
• Afname uitstroom naar werk. Door een veranderende samenstelling van het bijstandsbestand blijft de uitstroom achter. Deze harde kern heeft een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt.