Wijzigingen begroting

Versterken samenwerking onderwijs
Op lokaal en regionaal niveau werken onderwijs en gemeenten al jaren samen om de kinderen en jongeren in onze regio te ondersteunen. We ondersteunen het onderwijs en daarmee de kinderen door belemmeringen weg te nemen. Dit kan door de onderwijslocaties fysiek aan te passen en door gezamenlijk te investeren in de ondersteuning. Het gaat hierbij om kinderen die nu nog speciaal onderwijs ontvangen (of gaan ontvangen). Door de realisatie van de pilots inclusiever onderwijs kunnen zij wel de overgang maken naar een reguliere school in Ede. Hiernaast zetten we regionaal in op de aansluiting gemeente-onderwijs. Dit doen we samen met gemeenten in de regio, de Jeugdhulpregio en de Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. De kosten dragen we gezamenlijk.

Inzet Coördinatie Vrijwilligers Vluchtelingen Ede (CVVE)
In Nederland ligt de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de opvang en integratie van vluchtelingen voor een heel groot deel bij de gemeenten. Het is belangrijk dat vluchtelingen zodra ze ‘landen’ iets om handen hebben. Nuttige dagbesteding en sociale contacten zijn een voedzame bodem voor een verdere opbouw van een bestaan in Nederland. CVVE coördineert het activiteitenaanbod en taalondersteuning op de locaties, verbindt bewoners van Ede en vluchtelingen aan elkaar, zorgt dat vluchtelingen kunnen participeren in de Edese samenleving en brengt vraag en aanbod bij elkaar. Met de inzet van CVVE verhogen we de leefbaarheid bij de opvanglocaties, de vluchtelingen ontwikkelen een sociaal netwerk en zetten de eerste stappen in hun integratie. De kosten dekken we vanuit de reserve opvang en begeleiding specifieke doelgroepen.

Beweging naar de voorkant
Vanaf 2022 investeren we sterk in preventie en in de sociale basis om problemen op het gebied van zorg, geld en opvoeding bij onze inwoners zoveel mogelijk te voorkomen. Hiermee bouwen we aan een gezonde en veerkrachtige generatie. We herijken onze inventarisatie van activiteiten en investeringen van vorig jaar. Dit is nodig omdat een aantal impactvolle interventies - belangrijk voor de beweging - incidenteel gefinancierd was en we deze anders zouden moeten beëindigen. Daarnaast neemt de vraag vanuit inwoners en zorgaanbieders naar voorzieningen toe, in omvang en complexiteit. Daarom kiezen we ervoor een aantal interventies uit te breiden en te intensiveren. Tenslotte zorgen we voor voldoende ambtelijke capaciteit. Die is randvoorwaardelijk om de activiteiten uit te kunnen voeren.

Nieuw Wijkhuis Ede West (De Kolk)
De Kolk en de Ericahorst verhuizen samen naar het nieuwe Wijkhuis Ede West aan de Wulplaan in Ede. Het definitief ontwerp en bijbehorende begroting zal in het najaar van 2023 worden afgerond. Het definitief ontwerp inclusief businesscase en exploitatiesubsidie leggen we ter besluitvorming voor in de Perspectiefnota 2025-2028. Om in 2024 voorbereidende werkzaamheden te kunnen uitvoeren verstrekken we een aanvullend voorbereidingsbudget.

Inburgering en vluchtelingen
Ede heeft dit jaar en de komende jaren te maken met een toenemende instroom van asielzoekers en statushouders, waaronder steeds meer alleenstaande minderjarige vluchtelingen. Daarnaast is er een forse instroom geweest van Oekraïense vluchtelingen, waarvan naar verwachting de helft in onze gemeente zal blijven. Het is onzeker of en hoeveel (Europese) vluchtelingen nog meer onze kant op zullen komen, gezien onrust in Europa en andere delen van de wereld. Al deze groepen moeten allereerst opgevangen (zie CNO, Harskamp), gehuisvest worden en vervolgens integreren in onze samenleving. Dit heeft de komende jaren gevolgen op allerlei leefgebieden zoals werk, inkomen, zorg en wonen. Dit vraagt om het ontwikkelen en uitvoeren van een integrale toekomstvisie (“van immigratie naar integratie”).
Met de Wet Inburgering 2021 is niet langer de statushouder zelf, maar de gemeente verantwoordelijk voor de inburgering. De taakstelling om statushouders te huisvesten neemt sinds 2021 steeds toe, waardoor de gemeente steeds meer statushouders naar inburgering moet leiden. Hierdoor zijn meer begeleiders voor de statushouders (procesregisseurs) nodig. We investeren in ambtelijke capaciteit om deze taken op te kunnen vangen en op deze ontwikkelingen in te kunnen spelen. De kosten dekken we vanuit de reserve opvang en begeleiding specifieke doelgroepen.

Compensatie kostenstijgingen sociale basis
We nemen een stelpost op om de stijgende lasten van de maatschappelijke partners in de sociale basis en de buurt-wijk- en dorpshuizen op te kunnen vangen. Vanuit de sociale basis bieden diverse informele en formele organisaties ondersteuning aan inwoners. Zij zetten tijdig in op preventie en voorkomen zo dat problematiek verergert. Deze partijen en hun medewerkers zijn daarmee van groot belang voor de sociale basis en de ingezette Beweging naar de Voorkant. Zij hebben te maken met loonkostenstijgingen door de nieuwe CAO Sociaal werk en maatschappelijke dienstverlening, en met stijgende lasten (energie en inflatie). De subsidiebudgetten dekken deze kosten niet, ook niet met de indexatie. Hierdoor ontstaat een tekort bij deze organisaties. Compenseren is nodig om te zorgen dat deze organisaties overeind blijven en door kunnen gaan met hun activiteiten.

De Zicht Ederveen - keuken
De Zicht ontwikkelt zich steeds meer als huiskamer van het dorp en het aantal activiteiten, voor verschillende doelgroepen, neemt toe. De vrijwilliger die tot op heden thuis kookte voor de open eettafel is ermee gestopt. Daarnaast zijn de activiteiten rondom koken uitgebreid. Dit heeft geleid tot de wens om een keuken te realiseren in de Zicht. Deze wens sluit aan bij de vastgestelde visie op de Buurt-, Wijk- en Dorpshuizen, waarin we hebben opgenomen dat een keuken een basisfunctie is in een BWD-huis.

Knelpunt VGGM
De veiligheidsregio heeft in 2022 onderzoek laten uitvoeren naar de toekomstbestendigheid van de bedrijfsvoering. In de begroting van de VGGM wordt een stijging van de gemeentelijke bijdrage van € 2,5 miljoen per jaar verwacht. Hiervan is € 1,8 miljoen terug te voeren op de effecten van loon-/prijscompensatie, € 490.000 op de uitbreiding van taken en € 275.000 op de versterking van de bedrijfsvoering VGGM breed. De dekking van 2024 was al opgenomen in de Voorjaarsbrief 2024-2027. Voor 2025 en verder nemen we deze een structurele lasten nu ook op.

MFD Otterlo
De gemeenteraad heeft in 2016 besloten tot nieuwbouw van een multifunctioneel dorpshuis (MFD) met sportzaal in Otterlo, ter vervanging van het huidige dorpshuis de Aanloop en sportzaal SERO. Inmiddels is er - na vertraging door stikstofproblematiek en bezwaren op het bestemmingsplan - een definitief ontwerp inclusief begroting opgesteld. Er was in 2016 een bouwkrediet beschikbaar gesteld van € 4,1 miljoen. De totale realisatiekosten en voorbereidingskosten worden op basis van huidig prijspeil geraamd op € 9,8 miljoen. Dit komt door de gestegen bouwkosten en de extra eisen die gesteld worden aan de bouw t.a.v. geluid en natuur inclusief bouwen, omdat het nieuwe dorpshuis tegen Natura 2000 is gesitueerd. Ook worden nu de kosten voor de inrichting van € 972.000 meegenomen in het bouwkrediet. Over de sterk gestegen kosten is de raad geïnformeerd in juli 2022. Dit betekent dat er voor de realisatie nog extra investeringskrediet nodig is van € 5,7 miljoen. We nemen deze kosten nu als kapitaallasten op in de programmabegroting.