Voor u ligt de Programmabegroting 2024-2027. In 2022 zijn wij als college aan de slag gegaan met het bestuursakkoord “Samen werken aan de toekomst”. Met dit bestuursakkoord bouwen we aan een Ede waar het nu én in de toekomst goed leven is. Met deze programmabegroting laten we zien hoe we daar de komende jaren invulling aan geven. We laten zien waar we in investeren, hoe we dat willen doen en hoeveel dat kost.
In de laatste Voorjaarsbrief heeft u kunnen lezen dat de gemeente Ede er op de korte termijn financieel goed voor staat. De algemene reserve is goed gevuld, het weerstandsvermogen is ongekend hoog. Er is echter ook nu nog steeds veel onduidelijkheid over wat er de aankomende jaren financieel gaat gebeuren. Het kabinet werkt aan een andere financieringssystematiek. Dit nieuwe stelsel moet in 2026 in werking treden. Het gemeentefonds, waar een groot deel van ons budget vandaan komt, wordt vanaf 2026 aanzienlijk kleiner, maar hoeveel kleiner weten we niet.
En dat terwijl onze taken gecontinueerd worden én verder toenemen. Steeds meer taken worden bij gemeenten belegd en gemeenten worden daardoor steeds verder uitgedaagd om de handschoen op te pakken. Wij zien dat problemen op verschillende beleidsterreinen met elkaar verknoopt zijn; klimaat, energie, stikstof, landbouw, natuur, bedrijvigheid en gezondheid. Landelijk wordt deze problematiek steeds meer opgedeeld in plaats van integraal benaderd, met steeds meer regels tot gevolg. Gemeenten staan aan de lat, maar de financiële bijdragen vanuit het Rijk blijven uit en onzeker. Daarnaast hebben we te maken met een gevallen kabinet wat nog meer onzekerheden met zich meeneemt. Dit alles maakt het begroten lastig en maakt dat we ons in ander weer gaan begeven.
Ondanks deze onzekerheden kan Ede toch verder investeren in haar ambities. Ons verleden van goed rentmeesterschap heeft geresulteerd in een positieve uitgangspositie. Met deze programmabegroting investeren we circa € 42 miljoen om het leven van de Edenaren vandaag én morgen beter maken. We werken aan een Ede waar het goed leven is en iedereen trots op is én blijft. We hebben oog voor de vraag en behoeften van inwoners die nú spelen en zorgen er met deze begroting voor dat het geld daadwerkelijk gaat naar inwoners en plekken waar dit het hardste nodig is. Denk hierbij aan jeugd en onderwijs. Daarnaast staat de bestaanszekerheid van mensen onder druk.
En tegelijkertijd rijken onze ambities verder, omdat we willen dat het ook in de toekomst goed toeven is in onze gemeente. We kiezen nadrukkelijk voor verdere stedelijke ontwikkeling en plattelandsontwikkeling. Voor meer én betaalbare woningen, voor een landelijk gebied dat in balans is en een energie- en klimaatneutraal Ede. Ede is een sterk groeiende gemeente en het voorzieningenniveau dient daaraan mee te groeien. We investeren in deze kwaliteitsslag.
In het kort betekent het dat we oog houden voor een brede welvaart. Koers houden door verder te werken aan de realisatie van onze ambities voor Ede. Samen met onze inwoners pakken wij als eerste overheid de uitdagingen waar we als samenleving voor staan aan. Tegelijk houden we goed oog voor de toekomstige generaties. Opgroeien in Ede moet het beste zijn wat je kan overkomen, maar ook gezond oud worden. Participatie van alle Edenaren is daarbij van groot belang, daarin ligt de kracht van Ede!
Leon Meijer
Wethouder Financiën