Veiligheid

Context
Veiligheid is een basisbehoefte en vraagt om voortdurende aandacht. Gemeenten staan voor grote maatschappelijke opgaven, waarin zorg- en veiligheidsaspecten steeds vaker samen komen én vragen om een integrale a anpak.  Veiligheidsvraagstukken worden complexer en steeds dynamischer doordat:

1. De gemeentelijke verantwoordelijkheden op het gebied van openbare orde en veiligheid toenemen.
2. De maatschappij verandert als gevolg van digitalisering, globalisering, versplintering van het politieke landschap, verharding van het maatschappelijk debat en de druk om daadkrachtig op te treden.
3. Naast de klassieke geregistreerde criminaliteit, we nu meer drugscriminaliteit en criminaliteit in het digitale domein zien.

Om adequaat op deze dynamiek in te kunnen spelen, werken wij met een flexibele en context gedreven gemeentelijke veiligheidsorganisatie die dicht bij haar inwoners staat, zichtbaar is in de wijken en oog heeft voor de menselijke maat bij de formulering en uitvoering van haar beleid. De druk op de gemeentelijke uitvoeringsorganisatie wordt wel groter vanwege:

• Toegenomen onvoorspelbaarheid, waardoor we meer dan voorheen rekening moeten houden met escalatie en opschaling. Met onze veiligheidspartners zetten wij extra in op gezamenlijke risico-analyse.   
• Mede door vergrijzing kampen onze partners, zoals politie, Om en GGZ met personele schaarste en wachtlijsten. Doordat adequate zorg uitblijft, ontregelen kwetsbare inwoners sneller met gevolgen voor de openbare orde. Om dit te voorkomen wordt vaker een beroep gedaan op een persoonsgerichte en bestuursrechtelijke aanpak en coördinatie door de gemeente.
• Inwoners stellen vaker onze beslissingen ter discussie onder meer via de WOO en bezwaarprocedures. Ook benaderen inwoners college en raadsleden vaker rechtstreeks over hun persoonlijke problematiek.

Op de geprioriteerde thema’s in het Integraal Veiligheidsplan 2023-2027 zien we de volgende ontwikkelingen.
1. Openbare Orde en Veiligheid
De digitale transitie biedt meer mogelijkheden én brengt veiligheidsrisico’s met zich mee. Met name de snelle ontwikkeling en toegankelijkheid van artificial intelligence zorgt voor nieuwe vormen van oplichting. Valse verzoeken om financiële hulp door bekenden en deepfakes met desinformatie zijn bijna niet meer van echt te onderscheiden. We maken onze inwoners weerbaar met voorlichting.

Door geopolitieke spanningen, extreme weersomstandigheden en natuurrampen blijven er migratiestromen. Onze taak om opvang en voorzieningen te organiseren zorgt voor extra schaarste in zorg, onderwijs en woningen. Het vergt tevens extra aandacht voor mensenhandel en uitbuiting.

Organisatoren van evenementen kampen met een terugloop van vrijwilligers, toegenomen kosten en aangescherpte regels rondom natuur en veiligheid. Dit maakt het organiseren complexer. Om DNA evenementen in Ede te behouden is maatwerk, kennisbevordering en coaching nodig.

Recente crises hebben het belang van een sterke lokale en regionale crisisstructuur benadrukt. De lokale uitvoeringsorganisatie voor de rampen en crisisbeheersing wordt geoptimaliseerd naar een wendbare en parate gemeentelijke crisisorganisatie. De veiligheidsregio heeft de toekomstbestendigheid van haar bedrijfsvoering onderzocht en de Wet op de Veiligheidsregio’s is geëvalueerd. Voor de gemeente brengt dit naar verwachting een grotere financiële bijdrage met zich mee en een intensivering van de afstemming met de veiligheidsregio. In navolging van de motie Natuurbranden wordt in samenwerking met de regionale partijen voorzien in een natuurbrand waarschuwingssysteem.

In 2023 heeft de aanbesteding plaats gevonden voor de nieuw te bouwen brandweerkazerne aan de Peppelensteeg. De kredietaanvraag volgt in 2024. De bouw van de kazerne in Otterlo start in 2024 en wordt in 2025 opgeleverd.

2. Ondermijning
De georganiseerde (drugs)criminaliteit ontwikkelt zich snel en is een risico voor de veiligheid en leefbaarheid. We zien onder meer een toename in het aantal drugsgerelateerde delicten, het aantal meldingen van mensenhandel en we zien dat criminele ZZPers de zorg misbruiken voor financieel gewin. Samen met onze veiligheidspartners zetten we in op preventie, weerbaarheid, verstoring van criminele netwerken en repressie om de (drugs)criminaliteit terug te dringen. Het juridisch instrumentarium wordt uitgebreid: het toepassingsbereik van de wet BIBOB wordt verbreed, de sluitingsbevoegdheden van de burgemeester worden verruimd en er komen mogelijkheden voor de aanpak van malafide verhuurders.

3. Zorg en Veiligheid
Voorzieningen zoals wonen, inkomen, onderwijs, klimaat en zorg zijn niet meer zo vanzelfsprekend als voorheen. Dit heeft impact op gevoelens zekerheid en veiligheid van onze inwoners. Het aantal meldingen over sociale overlast, waaronder personen met verward gedrag stijgt. Doordat de zorgvraag groter is dan het aanbod, stijgt het aantal escalaties. Het vertrouwen in de overheid is gedaald. Er is sprake van een grotere verdeeldheid, met polarisatie als gevolg, waardoor de sociale samenhang onder druk staat.

4. Jeugd en veiligheid
Het zicht op jongeren is de laatste jaren afgenomen. Door fluïde netwerken en digitalisering worden jongeren makkelijker on- en offline gerekruteerd voor criminele activiteiten. Het zorgstelsel wordt herzien om jongeren eerder in beeld te krijgen en de aansluiting tussen zorg en veiligheid te versterken.  Wij participeren in pilots, intensiveren onze samenwerking en zetten bemoeizorg in om kwetsbare jongeren te bereiken.

Toezicht
Het inzetkader van Handhavers van Toezicht wijzigt van een tijdelijke naar een permanente situatie. Dit naar aanleiding van het uitblijven van de toekenning van de wapenstok. De wijzigingen zijn mede gebaseerd op het inzetcriterium uit de Ministeriële BOA beleidsregels. Dit criterium bepaalt dat handhavers niet mogen worden ingezet in bepaalde situaties. Voor de werving van personeel wordt een strategie opgezet voor de werving en selectie van nieuwe handhavers. Met regelmaat zullen vacatures bij Toezicht worden gepubliceerd.