Grondbeleid is geen doel op zich, maar faciliteert de behoefte van particulieren en bedrijven om in Ede prettig en aantrekkelijk te wonen, te werken en te recreëren. In het Bestuursakkoord 2022-2026 staat dat we samen aan slag willen voor een Ede waar het ook in de toekomst goed leven is. We geven dit vorm met de Omgevingsvisie Ede 2040 als leidraad.
De gemeente hanteert een situationeel grondbeleid[1]. Daarmee hebben we de koers verlegd van een beleid dat was gericht het verlagen financiële risico’s (volgend uit de economische recessie) door afbouw van de grondportefeuille. Na een periode van interimbeleid volgen we nu de koers die de grote maatschappelijke opgaven centraal stelt. Hierdoor willen we zowel actiever gronden verwerven en daarmee investeringsvolumes vergroten, als ook particuliere initiatieven meer ruimte geven en hiervoor de juiste instrumenten inrichten om kosten te kunnen verhalen. Met dit actiever aankoopbeleid kunnen ook de financiële risico’s toenemen. Voor grote, toekomstige gebiedsontwikkelingen zijn incidentele middelen nodig omdat het vooral gaat om investeringen die lopen via (niet sluitende) grondexploitaties.
In toenemende mate zoeken we aansluiting bij rijksmiddelen en gelden van de provincie om de gezamenlijke doelen te bereiken en betaalbaar te krijgen. Desondanks staan planningen en de voorspelbaarheid van prognoses onder druk. In het MPG worden deze ontwikkelingen geschetst en worden de eerste effecten hiervan ook zichtbaar. Gezien de impact van het grondbedrijf op de gemeentefinanciën, is het van belang te sturen op de resultaten en risico’s van het grondbedrijf.
Omgevingsvisie Ede 2040
Ede is volop in beweging omdat de wereld om ons heen verandert en we willen en moeten inspelen op die veranderingen. Om richting te geven aan de ontwikkeling van Ede voor de komende twintig jaar zijn de vijf strategische keuzen vastgesteld. De woonopgave is de belangrijke pijler onder de strategische keuzen ‘Leven in gezonde wijken, dorpen en buurtschappen’ en ‘Compacte groei vanuit eigenheid van Ede’. De woonopgave is groot. De vraag groeit sneller dan de toename van het aanbod. In de Omgevingsvisie Ede 2040 is vastgelegd dat er tot en met 2040 11.000 tot 15.000 nieuwe woningen nodig zijn.
Ontwikkeling plancapaciteit
We nemen als gemeente initiatief en pakken planvoorbereiding voortvarend op. Het planproces voor woningbouw neemt gemiddeld minimaal zeven jaar in beslag. Van de 11.000 - 15.000 woningen zijn er momenteel 5.500 in de planvorming opgenomen en financieel afgedekt. De komende twee tot drie jaar verwachten we een lager dan gemiddelde productie van woningen vanwege de huidige economische ontwikkelingen.
In de jaren daarna is er minder (harde) plancapaciteit beschikbaar en het gevolg daarvan is dat de woningbouwproductie in de periode 2025-2030 gemiddeld lager uitkomt dat in de jaren daarvoor. Om deze dip in de productie (zoveel mogelijk) te beperkten zijn we gestart met de planontwikkeling van woningbouwlocaties waar over 5-10 jaar daadwerkelijk woningen gebouwd kunnen worden. Hierbij worden we geconfronteerd met ontwikkelingen rondom stikstof en netcongestie.
Inmiddels wordt het duidelijk dat de investeringen in deze locatieontwikkelingen een forse inzet van middelen zal vragen. Vooruitlopend op de investeringsagenda is het afgelopen jaar al gewerkt aan indicatieve doorrekeningen van de kosten van de twee gebieden die we bij het rijk hebben aangemerkt als onze Grootschalige Woningbouw Gebieden (GWG); Ede Noordwest; Kernhem Noord en omgeving en Ede Zuidoost; de Kennisas. In hoofdstuk x van de programma begroting wordt dit nader toegelicht.
[1] Maatschappelijk Ondernemend Grondbeleid, januari 2022