Marktontwikkelingen; onzekerheden nemen toe
De woningmarkt bevindt zich in een paradox; de vraag is hoog, echter de betaalbaarheid en productie staat onder druk. De rente is opgelopen waardoor het duurder is om een woning te financieren en prijzen op de woningmarkt snel stabiliseerden en zelfs ook daalden. De Europese Centrale Bank heeft de beleidsrente in de periode juli 2022 t/m augustus 2023 heeft verhoogd van -0,5% tot 3,75%. Met het verhogen van de rente probeert de ECB de inflatie af te remmen. Het gevolg is dat het voor kopers van woningen duurder is om geld te lenen. Het wordt daardoor lastiger om woningen te kopen. Het realiseren van kantoren is ook lastiger geworden. De stijgende rente zorgt ervoor dat investeerders hogere rendementen moeten maken om de rente kosten terug te verdienen.
De gemeente heeft zelf ook last van de hoge rente. Bij herfinanciering van de gemeentelijke leningenportefeuille nemen de rentelasten de komende jaren naar verwachting toe. Door de eerder benoemde economische fluctuaties, maar bijvoorbeeld ook de invloed van toekomstige rijksbijdragen, zijn liquiditeitsprognoses momenteel onzeker.
Andere externe invloeden
De belemmeringen met betrekking tot stikstof en netcongestie vormen een fors risico op de voortgang en ook op de financiële resultaten van projecten. In de MPG Lite is voor projecten die te maken hebben met stikstof een vertraging van twee jaar ingerekend en daarnaast is een inschatting gemaakt van de kosten die gemoeid zijn met extern salderen.
We hebben al langer te maken met de gevolgen van congestie op het stroomnetwerk. Nieuwe stroomaansluitingen zijn niet mogelijk op het bedrijventerrein De Klomp. Duidelijk is geworden dat ook in andere delen van Ede het stroomnetwerk zijn grenzen heeft bereikt. Grootverbruik aansluitingen die bedrijven nodig hebben worden ook in Ede Oost niet meer gerealiseerd. Van de netwerkbeheerders krijgen we signalen dat ook de woningbouw te maken kan krijgen met gevolgen van de netwerkcongestie. De onzekerheid is groot.
Door de geschetste ontwikkelingen neemt de productie intussen af voor de komende jaren. Gelijktijdig wordt er volop ingezet om voor de periode daarna de productie op te voeren.